گفتگوی 20 دی-رادیو معارف/ توجه به تربیت اسلامی؛ محور اصلی پیشنهادات الگوی پیشرفت به برنامه ششم
ساعت 8:40 صبح امروز 20 دی‌ماه 94 برنامه مجله روز رادیو معارف صدای جمهوری اسلامی به پیشنهادات الگوی پیشرفت اسلامی برای برنامه ششم پرداخت. مهمان این برنامه حجت‌الاسلام کشوری دو محور از چهار محور مطرح شده در این پیوست را به صورت اجمالی و گذرا بررسی کرد: تربیت اسلامی و پیشگیری از جرم.
دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی با اشاره به آمار 38 درصد طلاق در شهر تهران و 15 میلیون پرونده ثبت‌شده در قوه قضاییه کشور خاطرنشان کرد: واکاوی این دو معضل اساسی در کشور، ما را به چاره‌جویی در مورد تربیت اسلامی و پیشگیری از جرم رهنمون خواهد کرد.
در برنامه بعدی مجله روز که فردا صبح از رادیو معارف پخش خواهد شد دو محور دیگر از چهار محور پیشنهادی الگوی پیشرفت برای برنامه ششم یعنی ترجمه‌زدایی از پایان‌نامه‌های حوزه علم و همچنین مقاوم‌سازی اقتصاد مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
متن کامل و صوت این گفتگو را در ادامه مطلب ببینید.
مجری: سلام و عرض ادب دارم خدمت شما شنوندگان عزیز. با برنامه مجله روز کاری از گروه اخبار معارفی و اطلاع‌رسانی در خدمت شما هموطنان عزیز هستیم. ما در چند برنامه قرار است راجع به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت صحبت کنیم. از سال 85 که رهبر معظم انقلاب در دانشگاه سمنان این موضوع را مطرح کردند الان در دهمین سال طرح بحث الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هستیم و قرار است راجع به اجرایی‌شدن این موضوع و اینکه الگو الان در چه شرایطی قرار دارد گفتگویی داشته باشیم با جناب حجت‌الاسلام کشوری پژوهشگر و محقق در حوزه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. حاج آقای کشوری خدمت شما سلام عرض می‌کنم صبح شما بخیر. همانطور که اشاره شد الان در دهمین سال طرح بحث الگوی پیشرفت هستیم و دومین ماهی است که در دهمین سال قرار گرفته‌ایم. این ایام با پایان برنامه پنجم و آغاز برنامه ششم توسعه مصادف شده است. بفرمائید که آیا الگوی پیشرفت به پیشنهادات اجرایی برای برنامه ششم رسیده است یا خیر؟
حجت‌الاسلام کشوری: سلام علیکم و رحمه الله. همانطور که فرمودید ما در ماه‌های آغازین دهمین سال گفتمان‌سازی برای مسأله مهم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بسر می‌بریم و از دست قضا این دهمین سال گفتمان‌سازی الگوی پیشرفت با فصل برنامه‌ریزی کشور برای مسائل مهم در ششمین دوره‌اش مصادف شده است. همانطوری که حضرتعالی اشاره فرمودید چون ده سال است که این گفتمان مطرح شده و در طول سال‌های گذشته افراد و جریان‌های مختلف ابعاد گسترده‌ای از این موضوع را در فضای نخبگانی جامعه مطرح کرده‌اند به تدریج این انتظار در جامعه نخبگانی ایجاد شده که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پیشنهادهای کاربردی و عملیاتی خودش را برای مقام برنامه‌ریزی کشور ارائه کند. یعنی به صورت طبیعی این انتظار ایجاد شده؛ چون به هر حال ده سال زمان خوبی بوده است. البته همین‌جا داخل پرانتز عرض بکنم که مسأله الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت [چون] به معنای جمع‌بندی فکر انقلاب [و یک نوع] ابزار تمدن‌سازی است اگر بخواهد به صورت تکمیلی ارائه شود شاید چندده سال طول بکشد. چون مسأله خیلی بزرگ بوده و بر همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی، فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی تأثیرگذار هست اگر این مسأله با این ابعاد بخواهد به بلوغ خودش برسد ما چندده سال وقت نیاز داریم. ولی به هر حال در ده سال اول این انتظار هم منطقی است که نخبگان و کارشناسان بیایند بگویند پیشنهادهای اولیه الگو برای مقام برنامه‌ریزی چیست. لذا ما به دنبال درکِ از این شرایط از آغاز سال 1394 یک سؤال را موضوع محوری فعالیت‌های خودمان و دوستان‌مان تعریف کردیم.
مجری: چرا از ابتدای سال 94؟
حجت‌الاسلام کشوری: به هر حال سال 94 همانطوری که عرض کردم سال برنامه‌ریزی برای برنامه ششم بود. به صورت طبیعی همه دستگاه‌ها و نخبگان بر روی این مسأله فکر می‌کردند که برنامه‌ریزی کشور چیست؟ مشکلات کشور چیست؟ سالی بود که موضوع راجع به برنامه‌ریزی کشور رونق داشت گفتگو راجع به آن رونق داشت. بنابراین ما از سال 94 این سؤال را مطرح کردیم و تا الان که در خدمت شما هستیم و ان‌شاءالله تا پایان سال پاسخ به این سؤال را رها نمی‌کنیم؛ حتی با وجود مسأله انتخابات که در پایان سال با آن روبرو خواهیم شد.آن سؤال عبارت از این است که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چه پیشنهادی برای برنامه ششم دارد؟ اگر این سؤال خوب فهم شود و پیرامون آن گفتگو صورت گیرد و جوابش هم شنیده شود –که به فضل الهی و به مدد صاحب‌الزمان دارد این اتفاق می‌افتد، یعنی هم این سؤال شنیده می‌شود و هم پاسخِ به آن- اولین نتیجه‌اش این است که تفاوت‌های بنیادین توسعه غربی (که نظام مبارک جمهوری اسلامی با آن مخالف است) و پیشرفت اسلامی تبیین می‌گردد. در واقع اگر ما پاسخ به این سؤال را جدی بگیریم حداقل فایده‌ای که بر آن مترتب است تبیین تفاوت‌های توسعه و پیشرفت در اذهان است. اگر هم خدای متعال کمک کرد و ما توانستیم با جمعی از نمایندگان مجلس و جمعی از نخبگان تفاهم کنیم احتمال جدی می‌رود که محورهای پیشنهادی الگوی پیشرفت اسلامی به قانون تبدیل شده و در طول سال‌های برنامه ششم به آن عمل شود تا برنامه ششم را نقطه آغازی برای ساخت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفتی که مد نظر انقلاب هست بدانیم.
مجری: یعنی از مرحله گفتمان‌سازی خارج گردد و به مرحله عملیاتی بشود. درست است؟
حجت‌الاسلام کشوری: بله. این سؤال سال 94 دقیقاً همین هدف را نشانه گرفته است. البته شنوندگان رادیو معارف استحضار دارند بحث الگوی پیشرفت یک بحث چند لایه است: بخشی از مباحثش در حوزه مبانی نظری می‌باشد. ما چون در سال‌های قبل در مورد مبانی نظری الگو صحبت کرده‌ایم و هدایت‌بنیان بودن الگوی پیشرفت به همراه لوازمش را به بحث گذاشته‌ایم در سال 94 از آن مبانی نظری استفاده کرده تا پیشنهادهای اجرایی را مطرح کنیم.
مجری: آقای کشوری محورهایی که اشاره کردید چه مواردی است؟
حجت‌الاسلام کشوری: همانطور که عرض کردم در پاسخ به سؤال الگوی پیشرفت اسلامی چه پیشنهادی برای برنامه ششم دارد؟ اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی پیوستی را -که موسوم است به پیوست الگوی پیشرفت برای برنامه ششم- بحث کرده است. ما ذیل این پیوست بر اساس مفاهیم اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی چهار محور اصلی را بحث کرده‌ایم. یعنی به عبارت ساده ما در شرایط فعلی چهار محور را دارای اولویت می‌دانیم؛ لذا ناظر به این چهار محور نظریه‌پردازی کرده‌ایم احکام اجرایی پیشنهاد داده‌ایم و وارد بحث شده‌ایم. البته اهل فن می‌دانند ابعاد مسأله الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت شاید چندده بُعد شود (حداقل به فهمی که ما در نقشه راه داریم) ولی همانطور که عرض کرده ناظر به شرایط، اولویت‌ها و امکانات‌مان ما به چهار موضوع اولویت داده‌ایم. موضوع اولی که در رأس برنامه‌های برایش برنامه پیشنهاد داده‌ایم مسأله تربیت اسلامی هست. موضوع دومی که در پیوست الگوی پیشرفت به آن پرداختیم مسأله پیشگیری از جرم است. موضوع سوم مسأله ترجمه‌زدایی از پایان‌نامه‌هاست. محور چهارم هم مسأله مقاوم‌سازی اقتصاد می‌باشد. در واقع به عبارت ساده پیوست الگوی پیشرفت برای برنامه ششم حاوی پیشنهادات اجرایی در این چهار محوری است که عرض کردم.
حجت‌الاسلام کشوری: ان شاء الله بنا هست پیوست الگوی پیشرفت اسلامی برای برنامه ششم را در جلساتی مفصل شرح بدهیم ولی حالا در حد زمان این جلسه عرض بکنم؛ موضوع اولی که مد نظر است، مسأله تربیت اسلامی می‌باشد. بنده چند آمار خدمت شما بدهم تا اهمیت این موضوع واضح شود و برای شنوندگان عزیز و خصوصاً نمایندگان محترم مجلس -که در حال برنامه‌ریزی برای برنامه ششم هستند و رأی آنها 5 سال بر سرنوشت این ملت تأثیر خواهد گذاشت- روشن شود که چرا تربیت اسلامی موضوعیت دارد. الآن طبق آمار، ما در شهر تهران با 38% طلاق روبرو هستیم. 38% طلاق یعنی تقریباً زندگی بیش از یک سوم افراد جامعه با چالش جدی روبرو شده است و الآن از نعمت رفق و رشد و سکینه‌ای که در نهاد خانواده هست محروم شده‌اند. اگر ما بخواهیم این مسأله را بررسی، واکاوی و آسیب‌شناسی بکنیم، پیداست عامل اصلی که باعث فروپاشی نهاد خانواده شده این است که زن و شوهر نتوانستند اخلاق و رفتاری را در پیش بگیرند که زندگی آنها به چالش کشیده نشود. در واقع من با این تحلیل می‌خواهم تحلیل‌هایی را به چالش بکشم که بدون سند و بدون بررسی می‌گویند علت اصلی اختلافات خانوادگی و طلاق‌ها، مسائل اقتصادی است. بنده برای این خاطر شهر تهران را مثال زدم که به لحاظ درآمدی بالاترین شهر کشورمان محسوب می‌شود و اتفاقاً حجم وسیعی از این 38% طلاق مربوط به مناطق مرفه‌نشین شهر تهران است. یعنی بنده این مثال را از روی تدبر و تعمق مطرح کردم تا یک مورد نقض بسیار واضحی باشد برای ادعای کسانی که می‌گویند مسائل اقتصادی، ریشه اصلی طلاق است تا در مقابل آنها قرار گیرد و [موجب شود که] در تحلیل خودشان تجدید نظر کنند.
مجری: کما اینکه [اقتصاد] می‌تواند به طور نسبی روی این موضوع [طلاق] دخالت داشته باشد.
حجت‌الاسلام کشوری: همین را عرض می‌کنم. یعنی اگر شما آمار پرونده‌های طلاق شهر تهران را بررسی کنید؛ [مشاهده می‌کنید] بسیاری از آنها مربوط به کسانی است که مشکل اقتصادی ندارند. شاید بتوانیم مسأله اقتصاد را به عنوان یکی از متغیرهای فرعی مطرح کنیم ولی قطعاً متغیر اصلی نخواهد بود.
بررسی این آمار و آسیب‌شناسی راجع به مسأله طلاق به ما نشان می‌دهد که دوران تربیت ما به چالش کشیده شده است. یعنی اگر به سرعت مکانیزم‌هایی را پیشنهاد نکنیم که منجر به فربه‌ترشدن امر هدایت شوند، باید در آینده با امثال این پدیده‌های اجتماعی روبرو بشویم. این، یک مسأله‌ای است که اولیت موضوع تربیت را روشن می‌کند. البته آمارهای دیگری نیز هست اما چون من می‌خواهم به اختصار صحبت کنم به همین آمار اکتفا می‌کنم. یک نکته‌ای را عرض بکنیم؛ ما برای فربه‌ترشدن امر هدایت، ذیل نظریه بهبود مستمر فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت -که یکی از نظریات مطرح در اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی است- مسأله فروپاشی نهاد خانواده، پدیده طلاق و آسیب‌های ناشی از آن را تحلیل کرده و راه حل پیشنهاد دادیم. یعنی به صورت مشخص ذیل این نظریه چندده دستگاه را موظف کرده‌ایم که اقدامات مشخصی را انجام دهند تا منجر شود به اینکه تربیت اسلامی فربه‌تر شود و نهاد خانواده از وضعیت وخیم فعلی یک گام به سمت علاج حرکت کند. مسأله اول، مسأله تربیت است.
مسأله دومی که در پیوست الگوی پیشرفت اسلامی مطرح کردیم مسأله جرم است. طبق برخی از آمارهای مطرح شده توسط مسئولین، ما در سال 1393 -من خواهش می‌کنم نمایندگان محترم مجلس و نخبگان عزیزی که دلشان به حال این مملکت می‌سوزد و می‌خواهند برنامه ششم را تدبیر کنند به این عرض بنده توجه نمایند- حدود 15 میلیون پرونده ثبت‌شده در قوه قضائیه داریم. اگر این پرونده‌ها چند بار هم ثبت شده باشند، بدین معناست که ما حداقل سه یا چهار میلیون پرونده ثبت‌‌شده‌ی قضائی داریم. منشأ این نزاع‌ها چیست؟ اگر این پرونده‌ها را واکاوی کرده و به اصطلاح لیست این جرائم را تحلیل کرده و ببینیم چه جرم‌هایی انجام شده یا نشده؛ ملاحظه می‌کنیم یکی از شلوغ‌ترین دادگاه‌هایی که در ایران برگزار می‌شود دادگاه‌های خانواده است. یکی دیگر از مسائلی که بسیار دادگاه‌های ما را مشغول کرده و منشأ جرم است، مسأله چک‌های برگشتی و مسائل مطرح در حوزه اقتصاد می‌باشد. مسائل دیگری [نیز وجود دارد.] یا مثلاً فرض بفرمایید الآن در یکی از بندهای سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم کشور -که آیت‌الله امام خامنه‌ای > ابلاغ فرمودند- بحث کرده‌اند که ما به راهبرد ملی مبارزه با فساد نیاز داریم. به هر حال مسأُله فساد اقتصادی، مسأله‌ای است که ما باید حتماً به صورت بنیادین با آن مبارزه کنیم. پس یکی دیگر از مسائلی که حتماً برنامه ششم باید راجع به آن حرف زده باشد، مسأله پیشگیری از جرم است.
مجری: این سومین محوری است که ...
حجت‌الاسلام کشوری: دومین محور است. محور اول مسأله تربیت بود و محور دوم مسأله جرم. در همین‌جا عرض کنیم که ما ذیل نظریه پیشگیری بنیادین اسلامی از جرم پیشنهاداتی را برای مقابله با جرم در برنامه ششم پیشنهاد دادیم.
مسأله سوم -که مسأله بسیار مهمی است و ما باید فکری به حال آن بکنیم- مسأله ترجمه‌زدایی از پایان‌نامه‌ها است. من خواهش می‌کنم شنوندگان با اهمیت بیشتری نسبت به دو موضوع گذشته به این موضوع توجه کنند.
مجری: حاج آقای کشوری من یک نکته را عرض کنم. با توجه به اینکه وقت برنامه دارد به پایان می‌رسد؛ شما طرح بحث کنید و به دو فصل باقی مانده به صورت تیتروار اشاره کنید. در ابتدای برنامه آینده -که فردا باشد، به اطلاع شنوندگان عزیز خواهیم رساند- راجع به این موضوع صحبت می‌کنیم تا گفت‌وگوی مفصل‌تری راجع به آن داشته باشیم.
حجت‌الاسلام کشوری: پس من آن دو موضوع را مختصراً عرض کنم. همانطور که عرض کردم موضوع سوم، موضوع ترجمه‌زدایی از پایان‌نامه‌ها است. دغدغه ما در این بخش این است که؛ پایان‌نامه‌های دانشگا‌ه‌های ما، ناظر به مسائل کشور ما باشد. اهمیت این مسأله را فردا شرح خواهم داد.
مسأله آخری که در پیوست الگوی پیشرفت اسلامی پیشنهاد داده‌ایم، مسأله مقام‌سازی اقتصاد است. ما یک تدابیر خاصی -تأکید می‌کنم تدابیر خاصی- را با نگاه الگوی پیشرفت اسلامی پیشنهاد داده‌ایم که در صورت تحقق آنها در برنامه ششم و برنامه‌های بعد، زندگی مردم از تکانه‌های اقتصاد جهانی و آسیب‌های اقتصاد داخلی در امان‌تر خواهد ماند.
